Düşük molekül ağırlıklı heparin ile rivaroksabanın sıçan Aşil tendonu iyileşmesi üzerindeki etkileri
Yılmaz Eren1, Oktay Adanır1, Yaşar Mahsut Dinçel1, Erdinç Genç1, Yunus Ziya Arslan2, Aysel Çağlar3
1Department of Orthopedics and Traumatology, Bağcılar Training and Research Hospital, İstanbul, Turkey
2Department of Mechanical Engineering, İstanbul University, Faculty of Engineering, İstanbul, Turkey
3Department of Pathology, Bağcılar Training and Research Hospital, İstanbul, Turkey
Keywords: Aşil tendonu; düşük molekül ağırlıklı heparin; sıçan; rivaroksaban.
Abstract
Amaç: Bu çalışmada ortopedik cerrahide tromboemboli profilaksisi için sık kullanılan düşük molekül ağırlıklı heparin (DMAH) ve rivaroksabanın, sıçan Aşil tendonu iyileşmesi üzerindeki histopatolojik ve biyomekanik etkileri karşılaştırıldı. Gereç ve yöntemler: Çalışmada yetişkin, ağırlıkları 300 g-400 g arasında değişen 36 erkek Sprague Dawley sıçan kullanıldı. Her grupta 12 sıçan olacak şekilde üç grup oluşturuldu. Tüm sıçanların Aşil tendonları kesilip tamir edildi. Birinci gruba (DMAH grubu) 21 gün süreyle 170 IU AXa dozunda nadroparin kalsiyum subkütan olarak verildi. İkinci gruba (rivaroksaban grubu) ise 21 gün süreyle 3 mg/kg dozunda rivaroksaban günlük gastrik lavaj olarak verildi. Üçüncü grup kontrol grubu olarak belirlendi ve bu grupta herhangi bir ilaç uygulaması yapılmadı. Üç haftanın sonunda gruplardan alınan tendonlar histopatolojik ve biyomekanik açıdan incelendi.
Bulgular: Histopatolojik inceleme sonucunda elde edilen Bonar ve Movin skorları, kontrol grubunda istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek idi (sırasıyla, p=0.003 ve p=0.004) (skorların yüksek olması tendon iyileşmesinin yeterli olmadığını gösterir). Tip I ve tip III kollajen oranları incelendiğinde, matür tendonda daha yüksek oranda bulunması gereken tip I kollajen oranı, rivaroksaban ve DMAH gruplarında, kontrol grubuna kıyasla istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek idi (p=0.002). Biyomekanik inceleme sonucunda rivaroksaban grubundan, DMAH grubuna kıyasla daha yüksek ortalama maksimum kuvvet değerleri elde edildi (p=0.31). Kontrol grubundan elde edilen ortalama maksimum kuvvet değerleri, DMAH grubundan (p=0.03) ve rivaroksaban grubundan (p=0.18) elde edilenlerden daha yüksek idi.
Sonuç: Histopatolojik inceleme, hem DMAH’ın hem de rivaroksabanın tendon iyileşmesine olumlu etkileri olduğunu gösterdi. Ancak aynı olumlu etkiler biyomekanik incelemede tespit edilmedi.