SERT DOKU - BİYOMATERYAL ETKİLEŞİMLERİ - 2: KEMİK - SERAMİK VE KEMİK - POLİMER ETKİLEŞİMLERİ
Feza KORKUSUZ1, Alpaslan ŞENKÖYLÜ1, Petek KORKUSUZ2
1Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sağlık ve Rehberlik Merkezi, Ankara
2Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı, Ankara
Keywords: Kemik, Seramik, Biyouyum.
Abstract
Ortopedi ve travmatolojide kemik yerine kullanılan seramikler esas olarak hidroksiapatit (HA), trikalsiyum fosfat (TCP) veya cam kökenlidir. Seramiklerin metallere göre en önemli avantajı, konak doku ile biyolojik etkileşime girebilmesidir. Bu güne kadar seramikler, biyouyumlu ve biyolojik olarak aktif materyaller olarak tanımlanmışlardır. Bunlara karşın son yapılan çalışmalar, kemik iliğine implante edildiklerinde bu materyallerin, hücresel deplesyonun takip ettiği özgün olmayan erken bir inflamatuvar yanıtın oluştuğunu göstermiştir. Cam iyonomerleri medikal alanda kullanılan seramiklerin mekanik özelliklerini ve biyouyumluluğunu geliştirmiştir. Öte yandan, bu seramiklerin nöral dokuya ters etkileri olabilmektedir. Çimentoların karıştırma sırasında açığa çıkan ısının azaltılması ile biyomekanik özelliklerini değiştirmeksizin biyouyumluluğunu arttırmak için son yıllarda birçok çalışma yapılmıştır. Bunlardan biri kemik çimentosuna (PMMA) HA seramiğinin eklenmesidir. Bu yöntemle çimentoda polimerizasyon ısısı 111°C'den 87°C'ye indirilmiştir. Ayrıca kompresif kuvvet de arttırılmıştır. Kendiliğinden donan kalsiyum fosfat çimentolar (CPC) da enjekte edilebilir formdaki yeni çimentolardır. Temelde polimerler, kırık fiksasyonu, kemik replasmanı, kıkırdak onarımı, bağların ve tendonların fiksasyonu ile kontrollü ilaç salınımı amaçlarıyla kullanılmaktadır. Polimerik implantların klinik uygulamasından sonra doku yanıtını kanıtlayan en önemli belirtiler steril drenaj ve implant çevresindeki osteolizdir. İmplantın boyutları arttıkça oluşan reaksiyonun şiddeti de artar. Sert doku mühendisliğinin geleceği uygun kompozisyondan oluşan ağ, yerel düzenleyiciler ve osteojenik hücrelerin birleşiminden oluşacaktır. Doku mühendisleri kemiğin elastik ve rijit özelliklerini akıldan çıkarmayarak original dokuya uygun biyokimyasal özellikleri olan bir yapay ağ aramalıdırlar. Bu arayışta kemiğin mineral özelliklerine yakın biyolojik uyumlu seramiklerin yeri olacaktır.