Büyüme çağındaki sıçan kemiğinde tekrarlanan metafizo-diyafizer delmenin büyüme plağı ve eklem kıkırdağı üzerine etkisi
Metin Manouchehr Eskandari1, Ebru Ballı2, İrfan Ayan1, Savaş Aktaş2, Cengiz Yılmaz1
1Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı, Mersin
2Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı, Mersin
Keywords: Eklem kıkırdağı; femur/yaralanma; büyüme plağı/sitoloji/metabolizma; biyolojik model; sıçan; tibia/yaralanma; yara iyileflmesi/fizyoloji.
Abstract
Amaç: Büyüyen kemiğin cismi ya da metafizini ilgilendiren uyaranlar, büyüme plağındaki aktiviteyi artırabilir. Bu çalışmada, sıçan femurunun metafizo-diyafizer bölgesinde perkütan tekrarlayıcı delme modeli tanımlandı ve bu uyaranın oluşturduğu etkiler değerlendirildi. Gereç ve yöntem: Çalışmaya büyümesini tamamlamamış 10 adet Sprague-Dawley cinsi erkek sıçan alındı. Sıçanların sağ femur distal metafizo-diyafizer bölgesine, kısa süreli inhalasyon anestezisi altında, üç günde bir olmak üzere toplam 10 kez delme işlemi yapıldı. Deneyler sırasında ölen ya da kırık oluşan dört sıçan değerlendirme dışı bırakıldı. Yaşamları sonlandırılan sıçanların her iki femur ve tibiaları yumuşak dokudan sıyrıldı ve bu kemiklerin uzunlukları ölçüldü. Histolojik çalışmada femur distal ve tibia proksimal büyüme plaklarıyla eklem kıkırdağının kalınlığı mikrometrik olarak ölçüldü. Ayrıca, femurların distal büyüme plağının proliferatif bölgesiyle tam kat eklem kıkırdağının hücre içeriği sayıldı. Bu ölçüm ve sayım sonuçları, kontrol grubu olarak alınan sol alt ekstremitede ölçülen değerlerle çiftleştirilmiş t-testi kullanılarak karşılaştırıldı.
Bulgular: Sağ ve sol femur ve tibiaların uzunlukları arasında anlamlı farklılık bulunmadı. Mikrometrik ölçümde, sağ femurların büyüme plağı ve eklem kıkırdağında belirgin kalınlık artışı saptandı. Büyüme plağı ve eklem kıkırdağında kondrosit sayısında artış ve hipertrofik görünüm saptandı. Eklem kıkırdağındaki hücre sayısı artışı istatistiksel açıdan anlamlıydı.
Sonuç: Çalışmamız, tekrarlayıcı metafizo-diyafizer sınırlı hasarın büyüme plağı ve eklem kıkırdağında kondrogenezisi artırabildiği ve bu artışın işlem yapılan kemikle sınırlı olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır.