Melatoninin iskelet kası iskemi-reperfüzyon yaralanması üzerine koruyucu etkisi
Mehmet Erdem1, Bora Bostan1, Taner Güneş1, Fatih Özkan2, Cengiz Şen1, Hüseyin Özyurt3, Reşit Doğan Köseoğlu4, Hasan Erdoğan5
1Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı
2Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı
3Biyokimya Anabilim Dalı
4Patoloji Anabilim Dalı
5Fizyoloji Anabilim Dalı, Tokat, Türkiye
Keywords: İskemi/reperfüzyon yaralanması; melatonin; reaktif oksijen ürünleri; iskelet kası.
Abstract
Amaç: Bu çalışmada, akut iskemi/reperfüzyon (İ/R) yaralanması oluşturulan Wistar albino türü sıçanların iskelet kasları üzerinde melatoninin antioksidan koruyucu etkisi araştırıldı. Gereç ve yöntemler: Bu deneysel çalışmaya ağırlıkları 334-422 g arasında olan 28 erkek Wistar albino türü sıçan alındı. Sıçanlar, randomize olarak sırasıyla, kontrol, İ/R ve İ/R + melatonin olmak üzere üç gruba ayrıldı. Ekstremite iskemisi, femoral artere klemp konarak sağlandı. İki saat iskemi süresini takiben 1.5 saat süren reperfüzyon sonrasında, biyokimyasal analiz ve histopatolojik inceleme için kas örnekleri alındı.
Bulgular: İskemi/reperfüzyon grubunun kas doku örneklerinde antioksidan enzim (süperoksit dismutaz, glutatyon peroksidaz, katalaz) aktiviteleri, malondialdehit, nitrik oksit düzeyleri ve protein karbonil içeriği kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0.001). Kas dokusundaki bu parametre seviyeleri karşılaştırıldığında, İ/R + melatonin grubunda, İ/R grubuna göre belirgin azalmalar tespit edildi (p<0.001). İskemik kasların histopatolojik incelemesinde, kontrol grubu ile kıyaslandığında, İ/R grubunda belirgin bir dejenerasyon ve inflamasyon gözlendi, oysa, İ/R grubu ile karşılaştırıldığında, melatonin verilen iskemik kaslarda dejenerasyon ve inflamasyonda önemli bir azalma gözlendi (p<0.001).
Sonuç: Bu iskelet kası akut İ/R yaralanması modelinde; melatoninin, iskelet kası reperfüzyon yaralanmasına karşı koruyucu etkisi vurgulandı. Akut vasküler yaralanmalı ekstremite travmaları, uzamış turnike süreli ekstremite cerrahisi ve akut kompartman sendromu gibi olgularda serbest radikallerin doku hasarını azaltmak için, melatoninin koruyucu etkisinin klinik çalışmalarla araştırılmasını öneriyoruz.