Serebral palsili çocuklarda çok seviyeli ortopedik cerrahi tedavinin sonuçları
Kenan Koca1, Cemil Yıldız1, Yüksel Yurttaş1, Birol Balaban2, Bülent Hazneci2, Serkan Bilgiç3, Mustafa Başbozkurt1
1Gülhane Askeri Tıp Akademisi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı;
2Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı;
3Acil Tıp Anabilim Dalı Başkanlığı, Ankara, Türkiye;
Keywords: Serebral palsi; ; eklem kinematiği; çok seviyeli ortopedik cerrahi tedavi; zaman-mesafe parametreleri.
Abstract
Amaç: Kliniğimizde tek seansta iki taraflı çok seviyeli ortopedik cerrahi tedavi uygulanan çocukların sonuçları fizik muayene bulguları, kaba motor fonksiyon ölçüm (KMFÖ) skoru ve ambulatuvar olanların eklem kinematik ve zaman-mesafe parametreleri ile araştırıldı.
Hastalar ve yöntemler: Aralık 2003 - Aralık 2005 tarihleri arasında çok seviyeli ortopedik cerrahi tedavi uygulanan toplam 24 hasta (17’si ambulatuvar, 7’si non-ambulatuvar; ort. yaş 12 yıl; dağılım 5-19 yıl) çalışmaya dahil edildi. Hastalar fizik muayene ve KMFÖ skoru ile değerlendirildi. Ayrıca ambulatuvar çocuklara bilgisayarlı yürüme analizi yapılarak eklem kinematiği ve zaman-mesafe parametreleri değerlendirildi. Çocuklara bu çalışma özdeş grubunda adduktor tenotomi (n=24), psoas uzatma (n=14), hamstring uzatma (n=46), distal rektus femoris transferi (n=18), iki taraflı Aşil tendonu uzatma (n=22), distal femoral derotasyon osteotomisi (n=1), kalça eklemi açık redüksiyonu ve Dega osteotomisi (n=1), proksimal femur rezeksiyonu (n=2) ameliyatları uygulandı. Ameliyattan ortalama sekiz ay sonra hastalar aynı parametler ile tekrar değerlendirildi. Ameliyat öncesi ve sonrası sonuçlar istatistiksel olarak karşılaştırıldı.
Bulgular: Kaba motor fonksiyon ölçüm skorunun yatma-dönme (%7), oturma (%9), emekleme-diz çökme (%7), ayakta durma (%5) ve yürüme-koşma-sıçrama (%5) aktivitelerinde gelişme sağlandı. Kalça abdüksiyon açısında ve dış rotasyonunda artma, Thomas testinde ise azalma gözlendi. Popliteal açıda azalma, aktif ve pasif diz ekstansiyonunda artış sağlandı. Aktif ve pasif ayak bileği dorsifleksiyonu arttı. Kinematik parametrelere bakıldığında, basma fazında minimum kalça ve diz fleksiyonunda anlamlı bir azalma görülürken salınım fazındaki maksimum kalça ve diz fleksiyonunda anlamlı bir azalma görülmedi. Hem basma ve salınım fazındaki ayak bileği dorsifleksiyonu hem de yürüme hızı, adım uzunluğu ve dakikadaki adım sayısından oluşan zaman-mesafe parametreleri anlamlı olarak düzeldi.
Sonuç: Serebral palsili çocuklarda uygun endikasyon ile tek seansta çok seviyeli ortopedik cerrahi tedavinin etkili olduğu fizik muayene bulguları, KMFÖ skorları, eklem kinematiği ve zaman-mesafe parametrelerindeki gelişme i le gösterildi.