Proksimal sıra karpektomili hastalarda fonksiyonel sonuçlar ve yaşam kalitesi
Nuray Akkaya1, Fahir Demirkan2, Semih Akkaya2, Oğuzhan Gökalp2, Çağdaş Yörükoğlu2, Füsun Şahin1
1Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Denizli, Türkiye
2Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı, Denizli, Türkiye
Keywords: Fonksiyonel durum; proksimal sıra karpektomi; yaşam kalitesi; rehabilitasyon.
Abstract
Amaç: Bu çalışmada proksimal sıra karpektomili hastalarda ağrı, fonksiyonel durum, hasta memnuniyeti ve yaşam kalitesi değerlendirildi.
Hastalar ve yöntemler: Aralık 2007 - Kasım 2011 tarihleri arasında proksimal sıra karpektomi ameliyatı yapılan 16 hastanın, (11 erkek, 5 kadın; ort. yaş 41.4±16.6 yıl; dağılım 19-77 yıl) demografik, klinik ve cerrahi verileri ve fizik tedavi programı bilgileri kaydedildi. Ağrı (0-hiç ağrı yok, 10-şiddetli ağrı) ve hasta memnuniyeti (0-hiç memnun değil, 10-çok memnun) görsel analog skala (GAS) ile değerlendirildi. El bileği eklem hareket açıklığı ve el kavrama gücü değerlendirildi. Üst ekstremite fonksiyonel değerlendirmesi için hızlı-kol, omuz ve el engellilik (Q-DASH) skoru ve Mayo-el bileği skoru kullanıldı. Yaşam kalitesi değerlendirmesi için Kısa form-36 (KF-36) kullanıldı.
Bulgular: Ameliyat sonrası süre 20.6±16.4 (6-56) ay idi. İki (%12.5) hastada kompleks-bölgesel ağrı sendromu (KBAS) geliştiği saptandı. Ortalama fizik tedavi seans sayısı 16.7±9.4 (0-30), memnuniyet GAS’ı 8.4±2.1, istirahat ağrısı 0.8±0.9, aktivite ağrısı 2.3±2.2, ameliyatlı taraf kavrama gücü sağlam tarafın %82’si, Q-DASH skoru 13.4±16.5 (oldukça iyi), Mayo el bilek skoru 80.0±19.4 (iyi) idi. Ameliyat sonrası fleksiyon-ekstansiyon arkında ameliyat öncesine göre anlamlı iyileşme saptandı (p=0.001). El kavrama gücü yüzdesi ile fizik tedavi seans sayısının ilişkili olduğu saptandı (p=0.025, r=0.558). Yaşam kalitesi- ağrı skorunun aktivite ağrısı (p=0.001, r= -0.819), Q-DASH (p=0.003, r= -0.698) ve Mayo skoru ile (p=0.037, r=0.525) ilişkili olduğu saptandı. Çok değişkenli lineer regresyon analizinde komplikasyon varlığının, fonksiyonel durumu bağımsız olarak belirleyen tek değişken olduğu saptandı.
Sonuç: Proksimal sıra karpektomi sonrası uygulanan fizik tedavi seans sayısının artması daha iyi el kavrama gücü ile sonuçlanırken, ameliyat sonrası görülebilen KBAS komplikasyonu fonksiyonel durumu olumsuz etkilemektedir.